Viêm gân: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và cách phòng ngừa hiệu quả

Viêm gân là bệnh lý phổ biến ở những vận động viên hay người chơi thể thao thường xuyên. Đa phần trường hợp bệnh có thể điều trị hiệu quả bằng thuốc và tập vật lý trị liệu. Tuy nhiên, nếu trì hoãn chữa trị, người bệnh có khả năng đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm.

 

Viêm gân gây sưng tấy và đau nhức ở khu vực đang chịu sự tổn thương

 

1. Viêm gân là gì?

Gân là các sợi mô dày được tạo thành bởi collagen, kết nối cơ và xương. Chức năng chính của gân là hỗ trợ các khớp vận động dễ dàng, giữ cho xương không bị lệch. Bệnh lý viêm gân là tình trạng gân bị viêm hay tổn thương, gây đau nhức và sưng nóng quanh khớp. Bất kỳ gân tại vị trí nào đều có khả năng bị viêm. Tuy nhiên, các biểu hiện viêm thường xuất hiện tại những vị trí như vai, cổ tay, đầu gối, gót chân…

 

Viêm gân có thể xảy ra với bất kỳ ai ở mọi độ tuổi khác nhau

 

2. Viêm gân có thể xảy ra ở những vị trí nào?

Viêm gân bao gồm nhiều thể bệnh khác nhau tùy theo vị trí tổn thương. Mỗi vị trí viêm gân có đặc trưng triệu chứng riêng, mức độ ảnh hưởng đến chức năng vận động khác nhau và hướng xử trí cụ thể. Việc nhận biết chính xác vùng gân bị viêm không chỉ giúp xác định nguyên nhân mà còn định hướng chiến lược điều trị phù hợp và hiệu quả.

2.1. Viêm gân vùng vai

Vùng vai là nơi thường xuyên xảy ra viêm gân, đặc biệt ở những người có hoạt động lặp lại trên tầm với hoặc nâng vật nặng.

• Viêm gân chóp xoay: Viêm gân chóp xoay thường gây đau âm ỉ, đau tăng khi giơ tay lên cao hoặc nằm nghiêng bên vai đau. Đây là nguyên nhân phổ biến gây hạn chế vận động khớp vai ở người lớn tuổi.
• Viêm gân nhị đầu cánh tay (biceps tendonitis): Gây đau phía trước vai, tăng khi gập khuỷu tay hoặc xoay cánh tay ra ngoài.
• Viêm bao hoạt dịch dưới mỏm cùng vai: Thường đi kèm với viêm gân chóp xoay, gây ra hiện tượng kẹt vai (shoulder impingement) khi giơ tay.

 

»» Tìm hiểu thêm: Đau vai do viêm gân chóp xoay

 

Viêm gân nhị đầu cánh tay thường do tổn thương như trật khớp, va chạm, viêm khớp…

 

2.2. Viêm gân vùng cánh tay – khuỷu tay

• Viêm gân lồi cầu ngoài (Tennis elbow): Do tổn thương gân duỗi cổ tay khi lặp lại động tác vặn, xoay tay cường độ cao. Bệnh nhân thường than phiền đau lan từ mặt ngoài khuỷu tay đến cẳng tay, giảm sức cầm nắm.
• Viêm gân lồi cầu trong (Golf elbow): Tổn thương gân gấp cổ tay, gây đau mặt trong khuỷu tay khi cầm nắm vật hoặc xoay cổ tay vào trong.

 

Viêm điểm bám gân khuỷu tay thường xảy ra với các môn thể thao mạnh như tenis hay golf

 

2.3. Viêm gân cổ tay và bàn tay

• Viêm bao gân ngón cái (De Quervain’s tenosynovitis): Xảy ra ở các gân dạng dài và duỗi ngắn ngón cái, gây đau khi xoay cổ tay, nắm tay hoặc cầm nắm vật thể.
• Viêm gân gấp bàn tay: Gây hiện tượng “ngón tay cò súng” (trigger finger), khi người bệnh không thể duỗi thẳng ngón tay do bao gân bị dày lên, khiến gân trượt khó khăn qua ống gân.
• Viêm gân cổ tay: Là tình trạng viêm các gân đi qua vùng cổ tay, thường gặp ở những người làm việc văn phòng, vận động tay lặp lại như đánh máy, bưng bê. Triệu chứng bao gồm đau vùng cổ tay, cứng khớp vào buổi sáng, đau tăng khi cử động hoặc dùng lực.

 

Viêm gân cổ tay rất hay xảy ra với dân văn phòng cần sử dụng chuột và bàn phím liên tục

 

2.4. Viêm gân vùng hông và đùi

• Viêm bao gân cơ mông và cơ đùi: Thường gặp ở người chạy bộ hoặc leo cầu thang nhiều. Cảm giác đau âm ỉ vùng mông ngoài hoặc mặt bên đùi, có thể lan xuống đầu gối.
• Viêm gân chân ngỗng: Là tổn thương xảy ra tại điểm bám của ba gân (gồm cơ may, cơ thon, cơ bán gân) vào mặt trong đầu gối, thường gặp ở người béo phì hoặc vận động viên.

 

»» Có thể bạn chưa biết: Đau mặt trong gối – Cảnh báo dấu hiệu viêm gân cơ chân ngỗng & cách điều trị 

 

Viêm gân chân ngỗng ảnh hưởng đến khả năng di chuyển, gập chân và chạy nhảy

 

2.5. Viêm gân vùng đầu gối

• Viêm gân bánh chè (Jumper’s knee): Xảy ra ở người thường xuyên thực hiện các động tác nhảy, bật cao (như bóng rổ, bóng chuyền), gân bánh chè bị viêm do lặp lại lực kéo đột ngột, gây đau ở phía trước gối, ngay dưới xương bánh chè.

 

Vị trí gân bánh chè nằm ở phần ngoài cùng của gối và dưới xương bánh chè

 

2.6. Viêm gân vùng bàn chân và gót chân

• Viêm cân gan chân (Plantar fasciitis): Dù về bản chất không phải là “gân” đúng nghĩa, nhưng cấu trúc này đóng vai trò như một gân dẹt lớn dưới lòng bàn chân. Khi bị viêm, người bệnh đau dữ dội vào sáng sớm, khó đặt bàn chân xuống đất.
• Viêm gân gót chân (Achilles tendinitis): Là tình trạng viêm ở gân nối cơ bắp chân với xương gót. Bệnh thường xảy ra ở người chơi thể thao hoặc mang giày không phù hợp. Đau thường xuất hiện phía sau gót chân, tăng khi đứng lâu, đi bộ nhanh hoặc chạy.

 

Viêm cân gan bàn chân gây ra những cơn đau khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt của người bệnh 

 

3. Nguyên nhân gây viêm gân

Viêm gân thường hình thành do gân phải chịu tải trọng lớn trong thời gian dài mà không có đủ thời gian hồi phục. Tình trạng này có thể xuất phát từ chấn thương, thói quen sinh hoạt sai tư thế hoặc các bệnh lý cơ xương khớp.

3.1. Nguyên nhân trực tiếp

 

»» Đọc thêm: Viêm gân gót chân Achilles – Chấn thương xương khớp thường gặp ở người chơi thể thao

 

Thể thao không đúng cách, quá mức có thể gây ảnh hưởng chân gân, dây chằng và khớp

 

• Chấn thương cơ học: Va đập mạnh trong thể thao, tai nạn lao động hoặc vận động sai tư thế có thể khiến gân bị tổn thương, dẫn đến phản ứng viêm.
• Hoạt động quá mức: Các động tác lặp lại liên tục như chạy bộ, đánh tennis, nâng tạ… gây áp lực kéo dài lên gân, đặc biệt nếu thực hiện sai kỹ thuật hoặc không khởi động kỹ.
• Duy trì tư thế sai: Ngồi làm việc lâu, gập cổ tay hoặc cổ không đúng tư thế cũng làm tăng nguy cơ viêm.
• Bệnh lý cơ xương khớp: Viêm khớp dạng thấp, viêm cột sống dính khớp… có thể gây viêm gân thứ phát.

3.2. Yếu tố nguy cơ

• Tuổi tác: Gân mất độ đàn hồi và khả năng phục hồi theo thời gian, làm tăng nguy cơ tổn thương.
• Nghề nghiệp và thói quen: Người lao động nặng, vận động viên, nhân viên văn phòng hoặc người chơi nhạc cụ đều có thể bị viêm gân do đặc thù vận động lặp lại.
• Trang thiết bị không phù hợp: Giày sai kích cỡ, làm việc sai tư thế làm tăng áp lực lên gân.
• Thiếu khởi động và dinh dưỡng: Không khởi động kỹ trước khi tập luyện hoặc chế độ ăn thiếu dưỡng chất ảnh hưởng đến khả năng phục hồi của gân.

 

Không khởi động trước khi vận động cũng là viêm gân nguyên nhân

 

4. Các dấu hiệu viêm gân thường gặp

Những dấu hiệu nhận biết thường gặp của tình trạng viêm gân như:

• Sưng gân.
• Da trên gân có cảm giác mềm hơn khi sờ vào.
• Cảm thấy đau khi cử động tại khu vực bị ảnh hưởng.
• Có cảm giác nứt hoặc ma sát khi cử động khớp.
• Bị căng cứng khớp hay gân do sưng.
• Có khối u hay nốt sần trên gân.

Những triệu chứng có khả năng kéo dài trong nhiều ngày, nhiều tuần, thậm chí là nhiều tháng. Khi không được điều trị, gân sẽ bị căng quá mức, dẫn tới đứt gân. Khi gân bị đứt, người bệnh có thể sờ thấy một khoảng trống trên gân, gây nhiều trở ngại khi cử động.

 

Sưng nóng đỏ đau là những biểu hiện dễ nhận biết khi viêm gân

 

5. Biến chứng khi gân bị viêm

Phần lớn trường hợp viêm gân thường nhẹ, có thể cải thiện bằng những biện pháp chăm sóc tại nhà, sử dụng thuốc, vật lý trị liệu. Tuy nhiên, khi điều trị viêm gân sai cách có khả năng làm tăng nguy cơ đứt gân, sẽ cần đến phẫu thuật để tránh những rủi ro liên quan.

Ngoài ra, tình trạng viêm kéo dài trong nhiều tuần hay nhiều tháng mà không được chữa viêm gân kịp thời và đúng cách, có khả năng dẫn tới thoái hóa gân và sự phát triển bất thường của những mạch máu mới.

 

Viêm gân chữa trị đơn giản tuy nhiên nếu điều trị không kịp thời có thể dẫn đến tình trạng đứt gân

 

6. Phương pháp chẩn đoán

Tình trạng viêm gân thường được chẩn đoán thông qua đặc trưng, thói quen hoạt động của người bệnh hay những tiền sử bệnh như viêm khớp. Bác sĩ có thể di chuyển gân ở vị trí tổn thương nhằm xác định tình trạng dày lên của vỏ bọc gân hay âm thanh lạ tại vùng gân bị ảnh hưởng. Bác sĩ có thể hỏi người bệnh một số thông tin như:

• Chấn thương gần đây hay trong quá khứ ảnh hưởng tới khu vực bị đau.
• Những hình thức vận động đã và đang thực hiện.
• Các tình trạng bệnh lý đã được chẩn đoán trước đây.
• Những loại thuốc đang dùng, gồm thuốc theo toa, không theo toa hay những sản phẩm bổ sung.

 

»» Chuyên gia phân tích: Siêu âm cơ xương khớp: Đối tượng chỉ định và quy trình thực hiện

 

Thăm khám bác sĩ chuyên khoa để có kết luận đúng nhất về bệnh lý của mình

 

Khi thăm khám, để xác định chính xác nguyên nhân viêm gân bác sĩ có thể chỉ định người bệnh tiến hành một số xét nghiệm như:

• Chụp X-quang: Giúp bác sĩ quan sát cặn canxi ở xung quanh gân, hỗ trợ quá trình chẩn đoán bệnh.
• Chụp MRI hay siêu âm: Hỗ trợ bác sĩ quan sát tình trạng viêm, sưng tấy tại bao gân.

7. Điều trị viêm gân

Mục tiêu của việc chữa viêm gân là kiểm soát triệu chứng đau và viêm, đồng thời phục hồi chức năng vận động của khớp liên quan. Tùy theo mức độ tổn thương, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phù hợp, từ các biện pháp bảo tồn đến can thiệp chuyên sâu nếu cần.

7.1. Nghỉ ngơi và hạn chế vận động

Việc nghỉ ngơi đầy đủ là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong điều trị viêm gân. Người bệnh cần tránh các hoạt động gây áp lực lên vùng gân bị tổn thương. Có thể sử dụng băng, nẹp hoặc đai cố định để hạn chế cử động, tạo điều kiện cho gân phục hồi.

7.2. Chườm lạnh

Trong vòng 48 giờ đầu sau khi xuất hiện triệu chứng đau, chườm lạnh có thể giúp giảm viêm và đau hiệu quả. Người bệnh nên chườm đá từ 10 – 15 phút mỗi lần, khoảng 2 lần/ngày. Cần lưu ý không đặt đá trực tiếp lên da để tránh bỏng lạnh, nên dùng khăn mỏng hoặc túi chườm chuyên dụng.

 

Chườm lạnh là phương pháp giảm đau hữu hiệu đối với trường hợp viêm gân

 

7.3. Dùng thuốc

Nếu các biện pháp trên chưa có hiệu quả, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để hỗ trợ điều trị:

• Thuốc giảm đau, chống viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen, naproxen hoặc aspirin giúp giảm đau, cải thiện tình trạng viêm.
• Thuốc bôi ngoài da dạng gel, kem chống viêm cũng có thể được chỉ định trong trường hợp nhẹ.
• Tiêm corticosteroid quanh gân là biện pháp được cân nhắc khi viêm kéo dài trên 3 tháng và không đáp ứng với điều trị thông thường. Tuy nhiên, việc lạm dụng corticosteroid có thể làm yếu gân và tăng nguy cơ đứt gân, nên chỉ sử dụng khi có chỉ định và theo dõi chặt chẽ của bác sĩ.

 

Sử dụng thuốc cần được tham khảo và chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa

 

7.4. Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu đóng vai trò then chốt trong việc phục hồi chức năng của gân. Chuyên viên vật lý trị liệu sẽ thiết kế các bài tập phù hợp để tăng cường sức mạnh cơ – gân, cải thiện biên độ vận động và ngăn ngừa tái phát. Đây là phương pháp an toàn, đặc biệt hiệu quả trong điều trị viêm gân mạn tính.

 

Vật lý trị liệu là cần thiết để phục hồi sau chấn thương, giúp khớp, gân lấy lại sự linh hoạt

 

7.5. Phẫu thuật (trong trường hợp cần thiết)

Khi tất cả các phương pháp điều trị bảo tồn không đem lại kết quả, người bệnh có thể được chỉ định phẫu thuật. Bác sĩ sẽ loại bỏ những phần mô gân bị tổn thương hoặc lắng đọng canxi, sau đó kết hợp với phục hồi chức năng sau mổ. Phẫu thuật thường là giải pháp cuối cùng và chỉ được cân nhắc khi thực sự cần thiết.

8. Điều trị viêm gân tại MSC Clinic

Tại MSC International Clinic, người bệnh viêm gân được tiếp cận với hệ thống chẩn đoán – điều trị – phục hồi toàn diện, hiện đại và cá nhân hóa. Với thế mạnh chuyên sâu về cơ xương khớp và ứng dụng y học tái tạo trong phục hồi mô tổn thương, MSC Clinic là địa chỉ tin cậy cho người bệnh mong muốn phục hồi nhanh, không tái phát và tránh được các can thiệp phẫu thuật không cần thiết.

8.1. Phác đồ điều trị cá nhân hóa, chuyên biệt theo từng trường hợp

Mỗi người bệnh đến khám tại MSC Clinic đều được bác sĩ chuyên khoa cơ xương khớp trực tiếp thăm khám, đánh giá tình trạng viêm gân theo vị trí tổn thương, mức độ viêm và các yếu tố nguy cơ liên quan như nghề nghiệp, thói quen vận động hay bệnh nền. Từ đó, bác sĩ xây dựng phác đồ điều trị cá nhân hóa với mục tiêu không chỉ kiểm soát triệu chứng mà còn phục hồi toàn diện mô gân và chức năng khớp.

Điểm khác biệt tại MSC là bác sĩ điều trị tập trung vào nguyên nhân gốc rễ gây viêm thay vì chỉ điều trị triệu chứng tạm thời, giúp hạn chế tối đa nguy cơ tái phát.

 

»» Giới thiệu đến bạn: Chẩn đoán và điều trị viêm gân bàn chân: Ứng dụng giải pháp y học tái tạo tại MSC Clinic

 

Cá nhân hoá điều trị là cần thiết để tiến độ phục hồi diễn ra nhanh nhất

 

8.2. Ứng dụng y học tái tạo hiện đại

Với vai trò là một trong những đơn vị tiên phong ứng dụng y học tái tạo trong điều trị bệnh cơ xương khớp tại Việt Nam, MSC Clinic tích hợp các liệu pháp sinh học tiên tiến giúp thúc đẩy quá trình lành tổn thương mô gân:

• Tiêm PRP (Huyết tương giàu tiểu cầu): Sử dụng máu tự thân đã qua xử lý ly tâm để chiết tách phần huyết tương có mật độ tiểu cầu cao, giúp kích thích tái tạo mô gân bị tổn thương, đặc biệt hiệu quả trong các trường hợp viêm gân mạn tính hoặc tái phát nhiều lần.

 

Huyết tương giàu tiểu cầu PRP là phương pháp tiên tiến đã được áp dụng rộng rãi trên thế giới

 

• Liệu pháp huyết tương tăng trưởng nội sinh: Liệu pháp độc quyền, kích hoạt khả năng phục hồi tự nhiên của cơ thể, giúp giảm viêm, cải thiện cấu trúc mô gân ngay cả ở nhóm người bệnh lớn tuổi.
• M-MSC Therapy: Phối hợp giữa y học tái tạo và vật lý trị liệu nhằm rút ngắn thời gian hồi phục, giảm đau nhanh chóng, tăng hiệu quả điều trị mà không cần phẫu thuật.

Các liệu pháp này được thực hiện theo quy trình tiêu chuẩn an toàn, dưới sự giám sát trực tiếp của bác sĩ chuyên khoa.

8.3. Phục hồi chức năng bài bản, hạn chế tái phát

Sau giai đoạn điều trị viêm, người bệnh sẽ được hướng dẫn tham gia chương trình phục hồi chức năng chuyên sâu với:

• Bài tập tăng cường sức mạnh gân – cơ, cải thiện độ linh hoạt và tầm vận động.
• Lộ trình cá nhân hóa theo từng giai đoạn phục hồi, có sự giám sát trực tiếp của kỹ thuật viên vật lý trị liệu.
• Đánh giá định kỳ để điều chỉnh phác đồ tập luyện, giảm thiểu nguy cơ tái phát và cải thiện chất lượng cuộc sống dài hạn.

 

Hình ảnh khách hàng trong một buổi vật lý trị liệu tại MSC Clinic

8.4. Tư vấn phòng ngừa và chăm sóc lâu dài

Không chỉ tập trung vào điều trị, đội ngũ chuyên gia tại MSC Clinic còn cung cấp các chương trình hướng dẫn phòng ngừa tái phát viêm gân, bao gồm:

• Cải thiện tư thế làm việc, tư thế vận động.
• Xây dựng chế độ tập luyện hợp lý, không gây quá tải cho gân.
• Điều chỉnh lối sống, giấc ngủ và dinh dưỡng hỗ trợ quá trình phục hồi.

9. Biện pháp phòng ngừa

• Hạn chế những hoạt động làm gân bị căng thẳng quá mức, đặc biệt là trong thời gian dài. Nếu cảm thấy đau khi tập, người bệnh cần dừng lại để nghỉ ngơi, tránh tập thêm vì có thể làm tình trạng bệnh trầm trọng hơn.
• Kết hợp những bài tập tăng sự linh hoạt và khả năng chịu đựng của gân. Bạn có thể tập xen kẽ những bài tập như đạp xe, chạy bộ hay bơi lội.
• Thực hiện đúng kỹ thuật nhằm tránh ảnh hưởng tới gân. Hãy trao đổi kỹ lưỡng với huấn luyện viên trước khi bắt đầu tập.
• Luôn khởi động trước khi tập luyện để tăng phạm vi chuyển động của khớp, giảm nguy cơ chấn thương khi thực hiện những động tác lặp lại.
• Áp dụng tư thế đúng tại nơi làm việc như điều chỉnh màn hình máy tính, ghế, bàn phím phù hợp, tránh gây căng thẳng cho gân và khớp

 

Tư thế đúng cách giúp giảm áp lực lên khớp, gân và cơ hạn chế chấn thương

 

Viêm gân là tình trạng tổn thương phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện và điều trị đúng cách. Việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết sớm các triệu chứng và chủ động điều chỉnh thói quen sinh hoạt sẽ giúp hạn chế biến chứng và rút ngắn thời gian phục hồi. Trong trường hợp cơn đau kéo dài hoặc tái phát nhiều lần, hãy tìm đến MSC Clinic để được chẩn đoán và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp, đảm bảo sức khỏe gân khớp về lâu dài.

PHÒNG KHÁM ĐA KHOA MSC

• Hotline: 0975 576 376
• Địa chỉ: TT20-21-22, 204 Nguyễn Tuân, Nhân Chính, Thanh Xuân, Hà Nội
• Fanpage: https://www.facebook.com/mscclinicvn        
• Website: https://mscclinic.vn/ 

 

> Nguồn tham khảo:

1. Tendinitis, Mayo Clinic

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/tendinitis/diagnosis-treatment/drc-20378248?utm

2. Treatment of Tendinopathy: What Works, What Does Not, and What is on the Horizon, NIH

https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2505250/?utm

3. What Is Tendinitis?, Healthline

https://www.healthline.com/health/tendinitis?utm

source https://mscclinic.vn/viem-gan/