Bàn chân bẹt có sao không? Tất cả những điều bạn cần biết!

“Bàn chân bẹt có sao không?” – nhiều người bất ngờ nhận ra bàn chân mình phẳng hơn bình thường và lo lắng liệu có ảnh hưởng đến sức khỏe, dáng đi hay vận động lâu dài.

Thoạt nhìn, tình trạng này tưởng chừng vô hại, nhưng thực tế ảnh hưởng âm thầm đến khớp gối, cột sống, dáng đi và sức khỏe tổng thể. Gây ra những hệ lụy nếu không được can thiệp đúng cách. Cùng chuyên gia MSC Clinic tìm hiểu sâu hơn để hiểu vì sao bàn chân bẹt không chỉ là vấn đề thẩm mỹ, mà còn là yếu tố quyết định sự cân bằng và ổn định của toàn cơ thể.

 

Bàn chân bẹt – tình trạng thường gặp nhưng dễ bị bỏ qua

 

1. Tổng quan về bàn chân bẹt

1.1. Bàn chân bẹt là gì? Vì sao nhiều người bị bàn chân bẹt mà không biết?

Để hiểu bàn chân bẹt, chúng ta cần biết về cấu trúc bàn chân bình thường. Một bàn chân khỏe mạnh có một vòm cong ở giữa, hay còn gọi là vòm bàn chân. Vòm này hoạt động như một bộ giảm xóc tự nhiên, giúp phân bổ trọng lượng cơ thể và hấp thụ lực tác động khi chúng ta đi, đứng hay chạy nhảy.

Khi vòm bàn chân (arch) bị sụp xuống, lực truyền từ bàn chân lên khớp gối và cột sống không còn được phân bổ đều. Tuy nhiên, vì quá trình này diễn ra âm thầm, không gây đau ngay, nên phần lớn người bệnh không nhận ra cho đến khi:

• Cảm thấy mỏi chân, đau lưng hoặc đau đầu gối khi vận động lâu.

• Giày dép mòn lệch về một bên.

• Cảm giác đứng lâu bị mỏi, khó giữ thăng bằng trên sàn cứng.

Tình trạng này có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bàn chân.

• Bàn chân bẹt ở trẻ em: Phần lớn trẻ em dưới 3 tuổi đều có bàn chân phẳng do vòm bàn chân chưa phát triển hoàn thiện. Đây là hiện tượng sinh lý bình thường và thường sẽ tự hết khi trẻ lớn lên. Tuy nhiên, nếu đến 5-6 tuổi mà vòm bàn chân vẫn không xuất hiện, phụ huynh nên cho trẻ đi khám để được kiểm tra chi tiết và tư vấn.
• Bàn chân bẹt ở người lớn: Ở người lớn, bàn chân bẹt có thể do bẩm sinh hoặc mắc phải. Bàn chân bẹt mắc phải thường gây đau và các biến chứng xương khớp nghiêm trọng hơn.

 

»»  Xem thêm nội dung:  Bàn chân bẹt là gì? Nhận biết hình ảnh bàn chân bẹt ở trẻ em và người lớn

 

Theo thống kê của Mayo Clinic (2022), gần 30% dân số bị bàn chân bẹt ở các mức độ khác nhau, và khoảng 1/3 trong số đó phát triển biến chứng khớp gối hoặc cột sống nếu không được can thiệp.

 

Bàn chân bẹt và bàn chân bình thường

 

1.2. Dấu hiệu nhận biết bàn chân bẹt

Bạn có thể nhận biết bàn chân bẹt thông qua các dấu hiệu dưới đây:

Nhận biết bằng mắt thường:

• Thử nghiệm dấu chân ướt: Đặt bàn chân ướt lên một mặt phẳng dễ quan sát (như sàn nhà hoặc giấy báo). Nếu dấu chân để lại có hình dáng một chiếc bàn chân phẳng hoàn toàn mà không có khoảng trống ở giữa, đó là dấu hiệu của bàn chân bẹt.
• Quan sát khi đứng: Khi đứng thẳng, nếu mắt cá chân có xu hướng bị nghiêng vào phía trong và bàn chân đưa ra ngoài thành hình chữ V, đó cũng là dấu hiệu điển hình của bàn chân bẹt.

 

Người bị bàn chân bẹt thường mắt cá chân có xu hướng nghiêng vào phía trong

 

Triệu chứng lâm sàng:

• Cảm giác đau, nhức, mỏi ở lòng bàn chân, gót chân, mắt cá chân, thậm chí lan lên đầu gối, hông và thắt lưng.
• Dáng đi bất thường, không vững, dễ bị mất thăng bằng.
• Giày dép bị mòn không đều ở phần gót và đế trong.

1.3. Nguyên nhân gây ra bàn chân bẹt

Bàn chân bẹt có phải bẩm sinh không hay còn do các nguyên nhân khác? Thực tế, tình trạng bàn chân bẹt có thể là do những yếu tố sau gây ra:

• Yếu tố bẩm sinh: Nếu bạn thắc mắc bàn chân bẹt có di truyền không câu trả lời là có. Nếu bố mẹ có bàn chân bẹt, con cái cũng có khả năng cao mắc phải tình trạng này.
• Chấn thương và bệnh lý: Chấn thương ở bàn chân, mắt cá chân hoặc các bệnh lý như viêm khớp, viêm gân có thể làm suy yếu cấu trúc nâng đỡ vòm bàn chân.
• Thừa cân, béo phì: Trọng lượng cơ thể quá lớn tạo áp lực lên vòm bàn chân, làm nó bị sụp xuống.
• Thói quen sinh hoạt: Đứng, đi bộ hoặc chạy trong thời gian dài trên các bề mặt cứng, hoặc mang giày dép không phù hợp (quá chật, quá rộng, không có đế nâng đỡ) cũng là nguyên nhân phổ biến gây ra bàn chân bẹt.

 

Béo phì khiến trọng lượng cơ thể dồn xuống bàn chân gây nguy cơ bàn chân bẹt

 

2. Bàn chân bẹt có sao không? Những tác hại tiềm ẩn

Vậy bàn chân bẹt có ảnh hưởng gì? Mặc dù nhiều người cho rằng bàn chân bẹt không có ảnh hưởng gì đáng kể, nhưng thực tế, nó có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời:

Những tác hại tiềm ẩn của bàn chân bẹt:

• Đau nhức kéo dài: Khi vòm bàn chân bị sụp, các gân, cơ và dây chằng phải làm việc nhiều hơn để giữ thăng bằng, dẫn đến đau nhức ở lòng bàn chân và gót chân. Tình trạng này có thể lan rộng lên mắt cá chân, đầu gối, hông và thậm chí là thắt lưng, làm giảm chất lượng cuộc sống.
• Thay đổi dáng đi và mất thăng bằng: Bàn chân bẹt khiến bàn chân có xu hướng xoay vào trong (vẹo trong), làm thay đổi dáng đi tự nhiên của bạn. Dáng đi không vững có thể gây mất thăng bằng, đặc biệt khi đi trên bề mặt không bằng phẳng, dẫn đến nguy cơ té ngã.
• Viêm hoặc thoái hóa khớp gối: Cấu trúc bàn chân bẹt khiến các xương ở cẳng chân xoay khi người bệnh đi lại và chạy nhảy, dẫn đến khớp gối cũng bị xoay lệch. Đây chính là căn nguyên gây viêm, thoái hóa khớp gối.

 

Bàn chân bẹt có sao không – Nguy cơ cao gây viêm hoặc thoái hóa khớp gối

 

• Ảnh hưởng đến lưng và cổ: Sự mất cân bằng cơ thể cũng có thể ảnh hưởng đến lưng và cổ, gây ra các cơn đau khó chịu tại khu vực này.
• Hạn chế vận động: Đau nhức và khó khăn trong việc giữ thăng bằng khiến người mắc bàn chân bẹt cảm thấy ngại tham gia các hoạt động thể chất, không thể đứng lâu hoặc đi bộ quãng đường dài. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến công việc mà còn làm giảm khả năng vận động, dẫn đến các vấn đề sức khỏe khác như béo phì.
• Nguy cơ cao mắc nhiều bệnh lý khác: Do bàn chân không còn khả năng hấp thụ lực tốt, áp lực lên các khớp sẽ tăng lên. Điều này khiến bạn dễ có nguy cơ cao mắc nhiều bệnh lý khác như cong vẹo cột sống, ngón chân cái có cấu trúc bất thường, viêm bao hoạt dịch ngón cái, gãy xương, đau xương cẳng chân, viêm khớp bàn chân, gai gót chân, viêm cân gan chân…

 

Bàn chân bẹt hậu quả có thể dẫn tới nguy cơ cong vẹo cột sống

Bàn chân bẹt có nguy hiểm không nếu không điều trị sớm?

Câu trả lời là có. Bàn chân bẹt không được kiểm soát kịp thời sẽ dẫn đến chuỗi tổn thương liên hoàn:

Mức độ	Hậu quả cụ thể
Giai đoạn đầu	Đau âm ỉ, mỏi chân, mất cân bằng khi đứng lâu.
Giai đoạn 2	Đau khớp gối, cứng cổ chân, mỏi thắt lưng.
Giai đoạn 3	Thoái hóa khớp gối, viêm cân gan chân, gai gót.
Giai đoạn nặng	Mất vòm hoàn toàn, dáng đi lệch trục, giảm khả năng lao động.

Cơ chế này có thể ví như một chuỗi domino sinh học:

Khi bàn chân lệch, khớp gối xoay → hông nghiêng → cột sống vẹo → cơ cổ vai gáy căng → toàn bộ trục cơ thể lệch khỏi vị trí sinh học tối ưu.

3. Khi nào cần đi khám bác sĩ chuyên khoa chỉnh hình – phục hồi chức năng?

Bạn nên đến khám nếu có ít nhất 2 trong 5 dấu hiệu sau:

• Cảm thấy đau hoặc mỏi bàn chân, đặc biệt ở lòng và gót.

• Giày dép bị mòn không đều (thường lệch về phía trong).

• Dáng đi lệch, cảm giác “bị lún chân” khi đứng lâu.

• Đau lan từ cổ chân lên đầu gối hoặc lưng dưới.

• Mỏi nhanh khi đi bộ dù chỉ vài trăm mét.

Việc khám sớm giúp bác sĩ đo áp lực bàn chân, đánh giá độ sụp vòm và đưa ra hướng can thiệp bảo tồn như đế chỉnh hình, tập phục hồi, thay đổi tư thế vận động.

»»  Xem thêm nội dung: MSC Clinic – Địa chỉ uy tín khám bàn chân bẹt ở Hà Nội 

4. Điều trị bàn chân bẹt

4.1. Điều trị bàn chân bẹt cho trẻ em

Để được bác sĩ giải đáp chính xác bàn chân bẹt có sao không và tư vấn phương pháp can thiệp phù hợp, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám khi thấy trẻ có các dấu hiệu bị bàn chân bẹt bởi thời điểm điều trị tốt nhất là từ 3-8 tuổi. Lúc này cấu trúc bàn chân còn mềm dẻo, dễ điều chỉnh.

Phương pháp điều trị bàn chân bẹt cho trẻ em thường bao gồm:

• Sử dụng đế chỉnh hình y khoa cùng lót giày thiết kế riêng theo bàn chân trẻ, giúp tạo vòm, nâng đỡ bàn chân, hỗ trợ xương khớp đúng trục.
• Thực hiện các bài tập vật lý trị liệu dưới sự hướng dẫn, theo dõi của chuyên gia.

 

Đế chỉnh hình y khoa cần được thiết kế riêng theo bàn chân từng trẻ

 

4.2. Điều trị bàn chân bẹt ở người lớn

Đối với người trưởng thành, vòm chân không còn khả năng tái tạo như ở trẻ nhỏ. Mục tiêu điều trị bàn chân bẹt ở người lớn sẽ là:

• Giảm đau nhức bàn chân, gót chân, đầu gối và cột sống.
• Ngăn ngừa thoái hóa khớp và biến chứng lâu dài.
• Cải thiện dáng đi, giảm mệt mỏi khi vận động.

4.2.1. Điều trị không phẫu thuật

Sử dụng đế chỉnh hình y khoa:

Đế chỉnh hình được thiết kế riêng theo bàn chân từng người, giúp nâng đỡ vòm chân, phân bổ lại lực, giảm áp lực lên xương khớp. Ở người lớn, đế chỉnh hình y khoa giúp giảm đau, hạn chế thoái hóa khớp, nhưng không thể tạo lại vòm chân.

 

Vật lý trị liệu:

Thực hiện các bài tập phù hợp giúp tăng cường sức mạnh cho các cơ và gân ở bàn chân, hỗ trợ nâng đỡ vòm bàn chân. Một số bài tập đơn giản có thể thực hiện tại nhà bao gồm:

• Nhón gót: Đứng thẳng, nhón gót lên cao rồi hạ xuống từ từ. Lặp lại 10–15 lần, mỗi ngày 2–3 lần.
• Cuộn khăn: Ngồi ghế, đặt khăn dưới chân, dùng các ngón chân cuộn và kéo khăn về phía mình.
• Nhặt đồ bằng ngón chân: Dùng các ngón chân nhặt bi ve, viên đá nhỏ hoặc bút chì để tăng sức mạnh cơ ngón và vòm bàn chân.
• Kéo giãn gân Achilles: Đứng tựa vào tường, bước một chân ra sau, giữ thẳng gối và gót chạm đất để cảm nhận sự căng ở bắp chân. Giữ 20-30 giây rồi đổi chân.
• Lăn bóng dưới lòng bàn chân: Ngồi ghế, lăn một quả bóng tennis hoặc bóng massage dưới lòng bàn chân khoảng 2-3 phút để thư giãn cơ và giảm căng thẳng.

Thực hiện đều đặn các bài tập này không chỉ giúp hỗ trợ điều trị bàn chân bẹt mà còn cải thiện tư thế đi lại và giảm đau nhức hiệu quả.

 

Lăn bóng dưới lòng bàn chân dễ thực hiện và giúp thư giãn cơ hiệu quả

 

Sử dụng thuốc:

Các loại thuốc giảm đau và kháng viêm không steroid (NSAIDs) có thể được sử dụng để kiểm soát cơn đau và viêm do bàn chân bẹt gây ra. Ngoài ra, việc sử dụng thuốc lâu dài có thể gây ra tác dụng phụ như đau dạ dày, rối loạn tiêu hóa hoặc ảnh hưởng chức năng thận.

Bác sĩ cũng có thể tiêm corticoid tại chỗ để giảm đau và viêm do bàn chân bẹt, đặc biệt là với tình trạng viêm cân gan chân. Tuy nhiên phương pháp này có nguy cơ làm yếu mô quanh khớp nếu lạm dụng. 

 

Các phương pháp hỗ trợ khác:

• Chọn giày dép phù hợp:  Chọn giày có đệm êm, hỗ trợ vòm chân, vừa khít bàn chân. Tránh đi giày quá cứng, quá rộng hoặc giày cao gót lâu dài. Một số loại giày thể thao chuyên dụng có sẵn hỗ trợ vòm, phù hợp cho bệnh nhân bàn chân bẹt.
• Kiểm soát cân nặng: Thừa cân làm tăng áp lực lên bàn chân, khiến triệu chứng nặng hơn. Duy trì cân nặng hợp lý giúp giảm gánh nặng cho xương khớp và tăng hiệu quả điều trị.

 

Lựa chọn giày dép vừa vặn và có thể dùng đệm hỗ trợ để giảm căng thẳng cho bàn chân

 

4.2.2. Điều trị phẫu thuật

Nếu không đáp ứng với phương pháp bảo tồn hoặc triệu chứng nặng hơn, bệnh nhân có thể được chỉ định phẫu thuật để tái tạo vòm chân và cải thiện chức năng bàn chân.

Việc phẫu thuật bàn chân bẹt phụ thuộc vào độ tuổi, mức độ của các triệu chứng và mức độ dị dạng cấu trúc bàn chân. Có 2 phương pháp phẫu thuật chính được sử dụng trong điều trị bàn chân bẹt là:

• Phẫu thuật tái tạo bàn chân: Đây là phẫu thuật tái tạo hay đặt lại các gân, cơ, xương và hợp nhất các khớp để cấu trúc bàn chân được hình thành giống người bình thường nhất có thể.
• Phẫu thuật cấy ghép xương: Đây là phẫu thuật này được thực hiện để ghép lại xương bàn chân bằng những bộ phận bằng kim loại, giúp hỗ trợ vòm bàn chân và điều chỉnh tình trạng bàn chân bẹt.

 

Phẫu thuật điều trị bàn chân bẹt cần được cân nhắc cẩn trọng

 

Phẫu thuật bàn chân bẹt tiềm ẩn một số nguy cơ như nhiễm trùng, chảy máu, đau kéo dài hoặc hình thành sẹo. Người bệnh cũng có thể gặp tình trạng cứng khớp, hạn chế vận động, tổn thương thần kinh hay mạch máu dẫn đến tê bì và giảm cảm giác. Trong một số trường hợp, phẫu thuật không mang lại hiệu quả như mong muốn, vòm bàn chân tái tạo kém ổn định và triệu chứng đau có thể tái phát. Ngoài ra, quá trình hồi phục thường kéo dài nhiều tháng, đòi hỏi nghỉ ngơi và tập phục hồi chức năng đều đặn.

5. Điều trị bàn chân bẹt tại MSC Clinic

Tại MSC Clinic, người bệnh bị bàn chân bẹt sẽ được thăm khám bởi đội ngũ bác sĩ chuyên gia cơ xương khớp giàu kinh nghiệm. Trực tiếp thăm khám và tư vấn là BSCKII Trần Trọng Thắng – bác sĩ chuyên khoa Phục hồi chức năng, từng là Phó Giám đốc Bệnh viện Phục hồi chức năng và hiện là Ủy viên Ban chấp hành Hội Chỉnh hình Nhi Hà Nội. Với chuyên môn sâu về phục hồi chức năng và chỉnh hình, bác sĩ trực tiếp đánh giá, chẩn đoán và đưa ra phác đồ điều trị cá nhân hóa cho từng bệnh nhân.

 

Bác sĩ Trần Trọng Thắng thăm khám cho bệnh nhân

 

Tại MSC Clinic, vật lý trị liệu đóng vai trò then chốt trong điều trị bàn chân bẹt, đặc biệt mang lại hiệu quả cao cho trẻ em. 

 

Các bé được tập vật lý trị liệu với sự hỗ trợ của các kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm tại MSC Clinic

 

Mỗi bệnh nhân đều được khám kỹ lưỡng để xác định tình trạng bàn chân, thói quen sinh hoạt cũng như tiền sử chấn thương. Dựa trên kết quả đó, bác sĩ xây dựng phác đồ cá nhân hóa gồm:

• Bài tập vận động: Tăng cường sự linh hoạt và sức mạnh của cơ, gân, mắt cá chân, hỗ trợ hình thành và duy trì vòm bàn chân cũng như cải thiện dáng đi. 
• Thiết bị chỉnh hình: Sử dụng giày hoặc đế chỉnh hình giúp nâng đỡ và phân bổ lực đúng cách.

Quá trình tập luyện được bác sĩ và kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm trực tiếp hướng dẫn, đảm bảo đúng kỹ thuật và an toàn. 

 

Đội ngũ chuyên viên phục hồi chức năng tận tình chăm sóc cho các bệnh nhân nhí

6. Câu hỏi thường gặp (FAQ)

Q1. Bàn chân bẹt có tự khỏi không?
Ở trẻ dưới 6 tuổi có thể cải thiện tự nhiên, nhưng người lớn cần can thiệp chuyên khoa.

Q2. Bàn chân bẹt có di truyền không?
Có thể. Nếu cha mẹ bị bàn chân bẹt, con có nguy cơ mắc cao hơn, nên kiểm tra sớm từ 3–5 tuổi.

Q3. Bàn chân bẹt có phải phẫu thuật không?
95% trường hợp chỉ cần điều trị bảo tồn (đế chỉnh hình, tập phục hồi), chỉ phẫu thuật khi mất vòm hoàn toàn hoặc đau mạn tính.

Q4. Bàn chân bẹt có nguy hiểm không?
Không gây tử vong, nhưng có thể dẫn đến lệch trục xương, thoái hóa khớp và đau cột sống mạn tính nếu bỏ qua.

Q5. Trẻ bị bàn chân bẹt có tập thể thao được không?
Có, nếu được hướng dẫn đúng. Nên chọn môn nhẹ như bơi, yoga, đi bộ và mang giày có đế nâng hỗ trợ.

 

Với những thông tin được chia sẻ trên đây, hy vọng bạn đã có những tham khảo hữu ích để giải đáp cho câu hỏi “Bàn chân bẹt có sao không?”. Nếu bạn nhận thấy con mình hoặc chính bản thân mình có các dấu hiệu của bàn chân bẹt, đặc biệt là khi đã bắt đầu xuất hiện các cơn đau hoặc thay đổi dáng đi, hãy liên hệ để được thăm khám, tư vấn ngay với:

 

PHÒNG KHÁM MSC INTERNATIONAL CLINIC

• Hotline: 0975 576 376
• Địa chỉ:

MSC Hà Nội: TT20-21-22, 204 Nguyễn Tuân, Phường Thanh Xuân, Thành phố Hà Nội.

MSC Quảng Ninh: A12-01 KĐT Monbay, Phường Hạ Long, Tỉnh Quảng Ninh.

• Fanpage:

MSC Hà Nội: MSC International Clinic Vietnam | Hanoi

MSC Quảng Ninh: Phòng khám MSC Quảng Ninh | Ha Long

• Website: Phòng khám đa khoa MSC | MSC International Clinic 

 

> Nguồn tham khảo:

Flatfeet (Aug. 16, 2022). Mayo Clinic

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/flatfeet/symptoms-causes/syc-20372604

 

What to know about flat feet (January 12, 2024). Medical News Today

https://www.medicalnewstoday.com/articles/168608

 

source https://mscclinic.vn/ban-chan-bet-co-sao-khong/