Chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 1: nên ăn gì, kiêng gì?

Bạn bị tiểu đường tuýp 1 và đang tìm kiếm chế độ ăn phù hợp để quản lý bệnh hiệu quả hơn? Hãy để Phòng khám Đa khoa MSC giúp bạn khám phá những nguyên tắc vàng trong chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 1. Đây là bí quyết giúp bạn ổn định đường huyết và mang lại một cuộc sống khỏe mạnh, tự tin.

 

Người bệnh tiểu đường tuýp 1 cần quan tâm đặc biệt tới chế độ ăn

1. Tầm quan trọng của chế độ ăn đối với người tiểu đường tuýp 1

Chế độ ăn phù hợp sẽ giúp cho người bị tiểu đường tuýp 1:

• Kiểm soát đường huyết: Chế độ ăn uống khoa học giúp bạn kiểm soát lượng carb nạp vào, từ đó có thể tính toán và giữ mức đường huyết ổn định.  
• Ngăn ngừa biến chứng: Đường huyết tăng cao kéo dài sẽ gây tổn thương các mạch máu và dây thần kinh, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như bệnh tim mạch, suy thận, tổn thương thần kinh… Một chế độ ăn uống phù hợp sẽ giúp ổn định đường huyết từ đó làm giảm các nguy cơ này.
• Duy trì cân nặng và sức khỏe tổng thể: Chế độ ăn cân bằng các nhóm chất không chỉ giúp kiểm soát đường huyết mà còn duy trì cân nặng lý tưởng và cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể. Điều này rất quan trọng để người bệnh có một cuộc sống khỏe mạnh và năng động.

 

Chế độ ăn phù hợp giúp người bệnh tiểu đường ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như bệnh tim mạch

2. Nguyên tắc vàng trong chế độ ăn 

Chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 1 không phải là một thực đơn kiêng khem nghiêm ngặt. Đó là cách ăn uống thông minh và khoa học giúp cân bằng đường huyết. Để đạt được hiệu quả tốt nhất, bạn cần nắm vững các nguyên tắc vàng sau đây: 

• Đảm bảo dinh dưỡng cân bằng: Cung cấp đủ chất đạm, chất béo và carbohydrate từ các nguồn thực phẩm lành mạnh như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, thịt nạc, cá và các loại đậu. 
• Uống đủ nước và hạn chế muối: Nước giúp cơ thể hoạt động hiệu quả và hỗ trợ quá trình chuyển hóa đường. Ngược lại, ăn mặn có thể làm tăng huyết áp và gây nguy cơ biến chứng tim mạch. Vì vậy, người bệnh tiểu đường hãy uống đủ nước, ăn nhạt, sử dụng các gia vị tự nhiên để nêm nếm món ăn.
• Kiểm soát lượng carbohydrate: Ưu tiên thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp, hạn chế đường tinh luyện, đồ uống có đường và thực phẩm chế biến sẵn. 
• Ăn uống đúng giờ: Tuân thủ thời gian biểu với bữa chính và bữa phụ cố định hàng ngày, tránh bỏ bữa để ngăn ngừa hạ đường huyết. 
• Theo dõi và điều chỉnh: Kiểm tra đường huyết thường xuyên và tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng kế hoạch ăn uống phù hợp với tình trạng bệnh.

 

Tuân thủ thời gian biểu cho các bữa ăn là yếu tố quan trọng trong chế độ ăn cho người tiểu đường 

3. Người tiểu đường tuýp 1 nên ăn gì?

3.1. Nhóm tinh bột và ngũ cốc nguyên hạt

Thực đơn dành cho người tiểu đường tuýp 1 không thể thiểu nhóm thực phẩm này. Đây là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể. Bạn cần ưu tiên các thực phẩm có chỉ số GI thấp như:

• Ngũ cốc nguyên hạt: Gạo lứt, yến mạch, lúa mạch và kiều mạch. Những thực phẩm này chứa nhiều chất xơ, giúp quá trình tiêu hóa diễn ra chậm hơn và giữ đường huyết ổn định.
• Các loại đậu: Đậu lăng, đậu nành, đậu đen, đậu xanh không chỉ giàu chất xơ mà còn cung cấp protein thực vật dồi dào.

»» Có thể bạn tìm kiếm:  Gợi ý bữa sáng cho người tiểu đường để tránh bị tăng đường huyết đột ngột

 

Yến mạch giàu chất xơ và có chỉ số GI thấp khoảng 45 – 55

3.2. Nhóm rau củ và trái cây

Rau củ và trái cây là nguồn cung cấp vitamin, khoáng chất và chất xơ tuyệt vời, không thể thiếu trong chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 1. Bạn nên ưu tiên các thực phẩm như:

• Rau xanh không chứa tinh bột: Bông cải xanh, rau bina, cải xoăn và các loại rau lá xanh đậm.
• Trái cây ít ngọt: Bưởi, cam, dâu tây, táo, lê, ổi. Hãy ăn trực tiếp thay vì ép lấy nước để giữ lại toàn bộ chất xơ.

 

Bưởi ít calo, ít ngọt, chứa nhiều vitamin tốt cho người bệnh tiểu đường

 

»» Có thể bạn tìm kiếm: Trái cây dành cho người tiểu đường: 10 loại quả tốt nhất

 

3.3. Nhóm protein (chất đạm)

Protein giúp duy trì cơ bắp và tạo cảm giác no lâu, hỗ trợ kiểm soát lượng thức ăn cho người tiểu đường. Người bệnh tiểu đường nên bổ sung kết hợp cả chất đạm từ động vật và thực vật: 

• Protein từ động vật: Thịt nạc (gà bỏ da, thịt bò), hải sản (cá hồi, cá tuyết, hàu..).
• Protein từ thực vật: Đậu phụ, các loại hạt (hạnh nhân, óc chó…) 

 

Người bệnh tiểu đường nên bổ sung đa dạng đạm từ động vật và thực vật

3.4. Nhóm chất béo lành mạnh

Chất béo lành mạnh rất tốt cho sức khỏe tim mạch và giúp cơ thể hấp thụ vitamin tan trong dầu. Với chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 1, bạn nên thêm vào các chất béo lành mạnh như:

• Dầu thực vật: Dầu ô liu, dầu hạt cải, dầu đậu nành…
• Các loại hạt và quả: Quả bơ, hạt chia, hạt lanh…

 

Trái bơ là nguồn cung cấp chất béo lành mạnh rất tốt cho người tiểu đường

4. Người tiểu đường tuýp 1 nên kiêng gì?

Bên cạnh việc bổ sung các thực phẩm lành mạnh, người bệnh tiểu đường tuýp 1 cũng cần đặc biệt chú ý đến những loại thực phẩm có thể gây hại cho sức khỏe, dẫn tới mất kiểm soát đường huyết.

4.1. Thực phẩm và đồ uống chứa nhiều đường

Đây là nhóm thực phẩm cần hạn chế tối đa trong chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 1. Đường đơn có trong các loại thực phẩm này được hấp thụ rất nhanh vào máu, gây tăng đường huyết đột ngột.

• Đồ ngọt: Bánh kẹo, kem, socola, mứt, chè, các loại bánh ngọt.
• Đồ uống có đường: Nước ngọt có ga, nước ép trái cây đóng hộp, trà sữa, các loại si-rô.
• Các loại đường tự nhiên: Mật ong, đường mía… Dù là đường tự nhiên, chúng vẫn làm tăng đường huyết.

 

Thực phẩm và đồ uống nhiều đường cần được hạn chế tối đa

4.2. Tinh bột tinh chế

Không giống như ngũ cốc nguyên hạt, tinh bột tinh chế đã được xử lý để loại bỏ chất xơ, khiến chúng dễ dàng chuyển hóa thành đường. Bạn nên hạn chế ăn các thực phẩm như:

• Bánh mì trắng, bún, phở: Những loại này cần được hạn chế và thay thế bằng gạo lứt, bánh mì nguyên cám.
• Mì ăn liền: Chứa ít dinh dưỡng và làm tăng đường huyết nhanh.

 

Tinh bột tinh chế không phải là thực phẩm lành mạnh trong chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 1

4.3. Chất béo không lành mạnh

Chất béo xấu không chỉ gây hại cho tim mạch mà còn có thể ảnh hưởng đến độ nhạy insulin của cơ thể, bao gồm:

• Thực phẩm chiên rán: Gà rán, khoai tây chiên, nem rán và các món ăn được chế biến với nhiều dầu mỡ.
• Nội tạng động vật và thịt mỡ: Chứa nhiều cholesterol và chất béo bão hòa.
• Thực phẩm đóng hộp và chế biến sẵn: Xúc xích, pate, thịt nguội, đồ hộp thường chứa nhiều muối, chất béo không tốt và chất bảo quản.

 

Người tiểu đường cần tránh xa thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều chất béo và muối

4.4. Đồ uống có cồn

Người tiểu đường cần kiêng đồ uống có cồn vì rượu làm giảm khả năng sản xuất glucose của gan, gây hạ đường huyết nghiêm trọng. Cồn cũng tương tác tiêu cực với thuốc trị tiểu đường, làm tăng nguy cơ biến chứng, tăng huyết áp, tăng mỡ máu và dẫn đến tăng cân.

5. Lưu ý trong chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 1

Ngoài việc tuân thủ các nguyên tắc vàng khi lựa chọn thực phẩm, người tiểu đường tuýp 1 cần ghi nhớ thêm một số lưu ý quan trọng để tối ưu hóa việc kiểm soát bệnh:

• Tính toán lượng carbohydrate: Đây là kỹ năng cơ bản và quan trọng nhất. Học cách đọc nhãn thực phẩm để xác định lượng carb trong mỗi khẩu phần ăn sẽ giúp duy trì ổn định mức đường huyết trong máu. Bạn có thể sử dụng các ứng dụng di động hoặc tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng để được hướng dẫn cụ thể.
• Theo dõi chỉ số đường huyết: Việc đo đường huyết thường xuyên là điều bắt buộc. Chỉ số này sẽ giúp bạn biết được cơ thể phản ứng như thế nào với từng loại thực phẩm, từ đó có thể điều chỉnh chế độ ăn và phác đồ điều trị một cách chính xác.
• Chế biến món ăn đơn giản: Trong chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 1, bạn nên ưu tiên các phương pháp chế biến lành mạnh như luộc, hấp, nướng thay vì chiên, xào với nhiều dầu mỡ. Hạn chế sử dụng nhiều các loại gia vị mặn như muối, nước mắm vì chúng có thể làm tăng huyết áp.
• Kết hợp với tập thể dục: Chế độ ăn uống hiệu quả nhất khi được kết hợp với một lối sống năng động. Tập thể dục đều đặn giúp tăng độ nhạy của insulin và hỗ trợ kiểm soát đường huyết tốt hơn.

 

Theo dõi chỉ số đường huyết là thói quen bắt buộc với người bị tiểu đường

6. Điều trị tiểu đường tại MSC Clinic

Tiểu đường là một căn bệnh cần được theo dõi và điều trị lâu dài. Tại MSC Clinic, chúng tôi mang đến một quy trình chăm sóc toàn diện với:

Đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm:  

MSC Clinic tự hào có đội ngũ y bác sĩ dày dặn kinh nghiệm trong lĩnh vực Nội tiết – Đái tháo đường:

• GS.TS.BS. Thái Hồng Quang – Chuyên gia đầu ngành Nội tiết – Đái tháo đường với hơn 40 năm kinh nghiệm; Nguyên Giám đốc Bệnh viện Quân y 103; Nguyên Chủ tịch Hội Nội tiết – Đái tháo đường Việt Nam.
• BS.CKII Lê Trí Hải: Bác sĩ Hồi sức Cấp cứu và Nội khoa, với 40 năm kinh nghiệm công tác tại Bệnh viện Xanh Pôn.

Với sự dẫn dắt của đội ngũ bác sĩ nội khoa giàu kinh nghiệm và tận tâm, MSC Clinic cam kết mang đến phác đồ điều trị tiểu đường tối ưu và hiệu quả nhất cho bệnh nhân.

 

Bệnh nhân được trực tiếp thăm khám bởi đội ngũ bác sĩ chuyên gia đầu ngành

 

Phác đồ điều trị cá thể hóa:

Quy trình chăm sóc tại MSC Clinic không chỉ dừng lại ở việc điều trị, mà còn bao gồm cả việc hướng dẫn bệnh nhân cách tự chăm sóc, theo dõi đường huyết tại nhà và xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp. Mỗi bệnh nhân được lên phác đồ điều trị riêng biệt tùy theo tình trạng bệnh và thể trạng.  

GS.TS.BS Thái Hồng Quang thăm khám điều trị cho bệnh nhân 

 

Ứng dụng y học tái tạo trong điều trị:

MSC Clinic mang đến giải pháp điều trị tiểu đường với y học tái tạo cho kết quả ấn tượng trong việc kiểm soát và điều trị bệnh: 

• Phục hồi và tái tạo tế bào beta ở tuyến tụy: Phương pháp giúp kích thích tế bào beta phục hồi và tái tạo, từ đó sản xuất insulin nội sinh. Nhờ vậy, người bệnh có thể giảm phụ thuộc vào thuốc và tiêm insulin, sống khỏe và tự tin hơn. 
• Tăng độ nhạy cảm insulin: Giúp cải thiện sự đáp ứng của tế bào, biến insulin trở thành chìa khóa mở cửa hiệu quả hơn, giúp đường từ máu đi vào tế bào. Điều này không chỉ giúp hạ đường huyết mà còn mang lại hiệu quả ổn định và bền vững hơn.
• Giảm viêm mạn tính: Đái tháo đường đi kèm tình trạng viêm âm ỉ kéo dài, gây tổn thương mô và mạch máu. Y học tái tạo có khả năng làm dịu phản ứng viêm, từ đó hạn chế những tác động bất lợi lâu dài.
• Bảo vệ cơ quan đích: Hỗ trợ bảo vệ các cơ quan đích như thận, tim mạch, hệ thần kinh và vi mạch.

 

Điều quan trọng nhất để người bệnh tiểu đường kiểm soát tốt tình trạng sức khỏe là thường xuyên thăm khám định kỳ với bác sĩ chuyên khoa. Thực hiện chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 1 khoa học kết hợp với những chỉ dẫn điều trị từ bác sĩ sẽ giúp bạn có một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc hơn.

 

PHÒNG KHÁM MSC INTERNATIONAL CLINIC

• Hotline: 0975 576 376
• Địa chỉ:

MSC Hà Nội: TT20-21-22, 204 Nguyễn Tuân, Phường Thanh Xuân, Thành phố Hà Nội.

MSC Quảng Ninh: A12-01 KĐT Monbay, Phường Hạ Long, Tỉnh Quảng Ninh.

• Fanpage:

MSC Hà Nội: MSC International Clinic Vietnam | Hanoi

MSC Quảng Ninh: Phòng khám MSC Quảng Ninh | Ha Long

• Website: Phòng khám đa khoa MSC | MSC International Clinic 

 

Nguồn tham khảo:

Dietary Advice For Individuals with Diabetes (April 28, 2024). NIH

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279012/

What is a type 1 diabetes diet? (August 5, 2020). MedicalNewsToday

https://www.medicalnewstoday.com/articles/type-1-diabetes-diet

source https://mscclinic.vn/che-do-an-cho-nguoi-tieu-duong-tuyp-1-nen-an-gi-kieng-gi/